Yargıtayın Genel Bozma Sebepleri(Ceza)

                                                                                                   Yargıtayın Genel Bozma Sebepleri(Ceza)

1- İddianamenin Kabulü Kararı ve İddianame veya İddianame Yerine Geçen Belge Okunmayarak, CMK.m.191/1-3’e Aykırı Biçimde Savunma Hakkının Kısıtlanması

(Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2017/20232 E. , 2020/21040 K., Yargıtay 10. Ceza Dairesi 13.01.2021 T., 2019/6155 E. , 2021/270 K)

Giriş

Adil yargılanma hakkı, ceza yargılamasında temel bir ilkedir ve sanığın savunma hakkı bu ilkenin merkezinde yer alır. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), bu hakların korunması ve yargılamanın adil bir şekilde yürütülmesi için çeşitli düzenlemeler getirmiştir. CMK'nın 191. maddesi, iddianamenin veya iddianame yerine geçen belgenin duruşmada okunmasını zorunlu kılar. Ancak, bu zorunluluğa uyulmaması durumunda sanığın savunma hakkı ciddi şekilde kısıtlanabilir. Bu yazıda, Yargıtayın bozma sebebi olarak değerlendirdiği iddianamenin kabulü kararı ve iddianamenin okunmaması suretiyle CMK.m.191/1-3’e aykırı biçimde savunma hakkının kısıtlanması konusu ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

İddianamenin Kabulü Kararı ve Önemi

• İddianamenin Tanımı ve İçeriği

İddianame, savcının, sanık hakkında mahkemeye suç isnadı yaptığı ve yargılamanın başlamasını talep ettiği belgedir. CMK'nın 170. maddesi, iddianamenin içermesi gereken unsurları düzenler. Bu unsurlar arasında, sanığın kimliği, suçun işlendiği yer ve zaman, suçun hukuki nitelendirilmesi ve deliller yer alır. İddianame, yargılamanın temelini oluşturur ve sanığın hangi suçla suçlandığını ve hangi delillere dayanılarak suçlandığını belirler.

• İddianamenin Kabulü Kararı

İddianamenin kabulü kararı, mahkemenin iddianameyi inceleyerek, yargılamaya başlamaya yeterli gördüğü karardır. CMK'nın 174. maddesi, iddianamenin kabulü ve reddi kararını düzenler. Mahkeme, iddianamenin kanuna uygun olup olmadığını, sanığın savunma hakkını kısıtlayıp kısıtlamadığını ve delillerin yeterli olup olmadığını değerlendirir. Mahkeme, iddianameyi kabul ettiğinde, yargılama süreci başlar ve sanık savunmasını yapmak üzere duruşmaya çağrılır.

• İddianamenin Kabulü Kararının Önemi

İddianamenin kabulü kararı, yargılamanın başlaması için gereklidir ve sanığın adil yargılanma hakkının korunmasında kritik bir rol oynar. İddianamenin kabulü kararı, mahkemenin sanığın hangi suçla suçlandığını belirlediği aşamadır. Bu karar, sanığın savunma stratejisini belirlemesi ve hazırlık yapabilmesi için önemlidir.

CMK.m.191/1-3 ve İddianamenin Okunması

• İddianamenin Okunması ve Önemi

CMK'nın 191. maddesi, iddianamenin veya iddianame yerine geçen belgenin duruşmada okunmasını düzenler. Bu düzenleme, sanığın savunma hakkını ve adil yargılanma hakkını korumayı amaçlar. İddianamenin okunması, sanığın suçlamaları ve delilleri tam olarak anlamasını sağlar ve savunma stratejisini belirlemesine yardımcı olur. Ayrıca, iddianamenin okunması, yargılamanın şeffaf ve adil bir şekilde yürütülmesine katkı sağlar.

• CMK.m.191/1-3'ün Düzenlemeleri

CMK'nın 191. maddesi, iddianamenin okunması ve sanığın savunma hakkı ile ilgili şu düzenlemeleri içerir:

1. İddianamenin Okunması: Duruşmada iddianame veya iddianame yerine geçen belge okunur. Bu, sanığın hangi suçlamalarla karşı karşıya olduğunu ve hangi delillerin sunulacağını tam olarak anlamasını sağlar.

2. Sanığın Bilgilendirilmesi: Sanık, iddianamenin okunmasının ardından suçlamalar ve deliller hakkında bilgilendirilir ve savunma yapma hakkına sahiptir.

3. Savunma Hakkının Korunması: Mahkeme, sanığın savunma hakkını korumak ve yargılamanın adil bir şekilde yürütülmesini sağlamak için gerekli tedbirleri alır.

İddianamenin Okunmaması ve Savunma Hakkının Kısıtlanması

İddianamenin Okunmaması Durumunda Meydana Gelen Hukuki Sorunlar

İddianamenin duruşmada okunmaması, CMK'nın 191. maddesine aykırıdır ve sanığın savunma hakkının ciddi şekilde kısıtlanmasına neden olabilir. Bu durumda, sanık suçlamaları tam olarak anlayamaz ve savunma stratejisini etkili bir şekilde belirleyemez. Ayrıca, yargılamanın şeffaflığı ve adilliği de zedelenir.

Yargıtayın Bozma Sebebi Olarak İddianamenin Okunmaması

Yargıtay, iddianamenin duruşmada okunmaması ve bu suretle sanığın savunma hakkının kısıtlanması durumunu bozma sebebi olarak değerlendirmektedir. Yargıtay kararlarında, iddianamenin okunmamasının CMK'nın 191. maddesine aykırı olduğu ve bu durumun sanığın adil yargılanma hakkını ihlal ettiği vurgulanmaktadır. Bu nedenle, iddianamenin okunmaması durumunda yapılan yargılamalar Yargıtay tarafından bozulmaktadır.

Örnek Yargıtay Kararları

• Yargıtay 4. Ceza Dairesi 22.12.2020 T., 2017/20232 E. , 2020/21040 K.

"...İddianamenin kabulü kararı ve iddianame okunmayarak, CMK'nın 191/1 ve 3. maddelerine aykırı davranılması,...
...Bozmayı gerektirdiğinden, sanık ...'nün temyiz nedenleri yerinde görülmekle, tebliğnameye aykırı olarak, HÜKÜMLERİN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayıp sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 22/12/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi..."

• Yargıtay 10. Ceza Dairesi 13.01.2021 T., 2019/6155 E. , 2021/270 K.

"...3-) Sanık ...’ın yakalama suretiyle Kocaeli 2. Ağır Ceza Mahkemesince 23.08.2014 tarihinde alınan savunmasında, iddianame yerine geçen Kocaeli Çocuk Mahkemesi'nin 05/02/2014 tarih, 2014/62-83 E. K. sayılı görevsizlik kararının sanığa okunmaması suretiyle, CMK'nın 191/3-b maddesine muhalefet edilerek savunma hakkının kısıtlanması,...

...Kanuna aykırı, sanıklar müdafilerinin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin BOZULMASINA, 13.01.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi..."

Yargıtay yukarıda belirttiğimiz gibi birçok kararında iddianamenin duruşmada okunmamasını bozma sebebi olarak kabul etmiştir. Bu kararlarda, iddianamenin okunmamasının sanığın savunma hakkını kısıtladığı ve adil yargılanma hakkını ihlal ettiği belirtilmiştir. Örneğin, Yargıtay 5. Ceza Dairesi'nin bir kararında, "İddianamenin okunmaması suretiyle sanığın savunma hakkının kısıtlanması, CMK'nın 191. maddesine aykırı olup, bu durum bozma sebebidir." ifadesine yer verilmiştir.

Savunma Hakkının Korunması İçin Alınması Gereken Önlemler

Mahkemelerin Görev ve Sorumlulukları

Mahkemeler, sanığın savunma hakkını korumak ve adil yargılanma ilkesine uygun hareket etmekle yükümlüdür. Bu nedenle, iddianamenin duruşmada okunmasını sağlamak, sanığı suçlamalar ve deliller hakkında bilgilendirmek ve sanığın savunma yapma hakkını korumak için gerekli tedbirleri almak mahkemelerin görev ve sorumlulukları arasındadır. Mahkemeler, iddianamenin okunması ve sanığın savunma hakkının korunması konusunda titizlikle hareket etmelidir.

Savcılık ve Avukatların Rolü

Savcılar ve avukatlar da sanığın savunma hakkının korunmasında önemli bir rol oynar. Savcılar, iddianamenin duruşmada okunmasını talep etmeli ve sanığın savunma hakkının korunmasına katkı sağlamalıdır. Avukatlar ise, müvekkillerinin savunma hakkını etkili bir şekilde kullanabilmesi için gerekli hukuki desteği sağlamalı ve iddianamenin okunmaması durumunda itirazda bulunmalıdır.

Sonuç

İddianamenin kabulü kararı ve iddianamenin duruşmada okunması, ceza yargılamasında adil yargılanma hakkı ve savunma hakkının korunması açısından büyük öneme sahiptir. CMK'nın 191. maddesi, iddianamenin veya iddianame yerine geçen belgenin duruşmada okunmasını zorunlu kılarak, sanığın suçlamalar ve deliller hakkında tam olarak bilgilendirilmesini ve savunma yapma hakkını korumayı amaçlar. Ancak, iddianamenin duruşmada okunmaması durumunda sanığın savunma hakkı kısıtlanır ve adil yargılanma hakkı ihlal edilir. Bu durum, Yargıtay tarafından bozma sebebi olarak değerlendirilmektedir. Bireylerin bu tarz hukuki teknik bilgi gerektiren konuları bilememesinden dolayı bir ceza avukatı ile çalışmaları faydalarına olacaktır.