Mirastan Feragat Sözleşmesi

Mirastan Feragat Sözleşmesi

• Giriş

Mirastan feragat sözleşmesi, mirasçıların belirli haklarından vazgeçmelerini sağlayan bir anlaşmadır. Bu sözleşme, genellikle miras bırakanın istekleri doğrultusunda, mirasçılar arasında oluşabilecek anlaşmazlıkları önlemek amacıyla yapılır. Türkiye'de Medeni Kanun'un ilgili maddeleri uyarınca düzenlenen bu sözleşme, miras hukuku açısından önemli bir yer tutmaktadır.

• Mirastan Feragat Sözleşmesi Nedir?

Mirastan feragat sözleşmesi, bir mirasçının miras bırakanın sağlığında, onun mirasından pay almaktan vazgeçmesini sağlayan bir sözleşmedir. Bu sözleşme, miras bırakan ile mirasçı arasında yapılır ve iki tarafın da rızasını gerektirir. Feragat, belirli bir karşılık (ivazlı feragat) ya da karşılıksız (ivazsız feragat) olabilir.

• Hukuki Dayanak ve Şartlar

Türk Medeni Kanunu'nun 528. maddesi, mirastan feragat sözleşmesini düzenlemektedir. Bu maddeye göre:

1. Sözleşmenin Geçerliliği: Mirastan feragat sözleşmesi, resmi şekilde yapılmak zorundadır. Bu, noter huzurunda ya da sulh hâkimliği nezdinde gerçekleştirilmelidir.

2. İvazlı ve İvazsız Feragat: Feragat, mirasçıya belirli bir bedel ödenmesi karşılığında yapılabilir (ivazlı). Bu durumda, mirasçı diğer mirasçılarla aynı hak ve yükümlülüklere sahip olur. İvazsız feragat ise karşılık almadan yapılan feragattir.

• Geçerlilik Şartları

1-Tarafların Rızası: Her iki tarafın da feragati kabul etmesi gereklidir.

2-Resmi Şekil: Sözleşme, resmi şekil şartına uygun olarak düzenlenmelidir.

3-Ehliyet: Tarafların ehliyetli olması, yani ayırt etme gücüne sahip olması gerekir.

• Mirasın Reddi ile Mirastan Feragat Sözleşmesi Arasındaki Farklar

A-Mirasın Reddi

1. Zamanlama: Mirasın reddi, miras bırakanın ölümünden sonra yapılır. Mirasçı, mirasçı olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 3 ay içinde mirası reddedebilir.

2. Hukuki Etki: Mirasın reddi, geriye dönük etkili olup, mirasçı mirasçı sıfatını hiç kazanmamış sayılır. Reddi miras, sadece miras bırakanın ölümüyle birlikte mirasçının mirasçılık sıfatını kazanmasının ardından geçerlidir.

3. Resmi Şekil Gerekliliği: Mirasın reddi, sulh mahkemesine yapılacak bir beyanla gerçekleştirilir ve resmi şekil zorunluluğu yoktur.

B-Mirastan Feragat Sözleşmesi

1. Zamanlama: Mirastan feragat sözleşmesi, miras bırakanın sağlığında yapılır. Bu sözleşme ile mirasçı, mirasçı sıfatını miras bırakanın hayatında kaybeder.

2. Hukuki Etki: Feragat eden mirasçı, miras bırakanın ölümüyle mirasçılık haklarından feragat etmiş olur. Feragat sözleşmesinin türüne (ivazlı ya da ivazsız) bağlı olarak, feragat edenin alt soyu mirasçılık hakkını koruyabilir veya kaybedebilir.

3. Resmi Şekil Gerekliliği: Mirastan feragat sözleşmesi, resmi şekil şartına uygun olarak noter huzurunda ya da sulh hâkimliği nezdinde yapılmalıdır.

• Mirastan Feragat Sözleşmesinin Etkileri

1-Feragat Eden Mirasçının Durumu

Feragat eden mirasçı, miras bırakanın mirası üzerinde hiçbir hak talep edemez. Ancak, feragat sözleşmesi yapılırken aksi bir hüküm kararlaştırılmamışsa, feragat eden mirasçının alt soyu (çocukları ve torunları) mirasçılık hakkını kaybetmez.

2-Diğer Mirasçılar Üzerindeki Etkisi

Feragat, diğer mirasçıların miras paylarını artırabilir. Özellikle ivazlı feragat söz konusu olduğunda, mirasçıların miras payları, feragat eden kişinin payı doğrultusunda yeniden hesaplanır.

• Hukuki Gerekçelendirme

Mirastan feragat sözleşmesi, hem miras bırakanın arzularını gerçekleştirmek hem de mirasçılar arasındaki olası uyuşmazlıkları önlemek adına hukuken önemlidir. Türk Medeni Kanunu, sözleşmenin resmi şekil şartına bağlanarak, işlemlerin şeffaf ve adil bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar.

• İlgili Emsal Yargıtay Kararları

1-Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 08.02.2021 Tarih  2017/1857 E. , 2021/651 K. Sayılı Kararı

"...Ölüme bağlı tasarrufların hüküm ve neticelerini, miras bırakanın ölümünden sonra meydana getirmesi söz konusu olduğu için, bu özelliği nedeniyle, kanun koyucu bu tasarrufların kurulmasını sıkı şekil şartına bağlamıştır.
Kanun koyucu ölüme bağlı tasarrufların yapılması için iki farklı şekil şartı öngörmüştür. Bunlardan biri, mirasbırakanın tek taraflı yaptığı ve her zaman dönebileceği vasiyetname (MK 531-544), diğeri iki taraflı, bağlayıcı özelliği olan miras sözleşmesidir.
Miras sözleşmesinin geçerli olması için Türk Medeni Kanununun 545/I. maddesi uyarınca resmî vasiyetname şeklinde düzenlenmesi gerekir.
Mirastan feragat sözleşmesi, hukuki niteliği itibariyle bir miras sözleşmesi olduğu için, yukarıda açıklanan kurallar mirastan feragat sözleşmesinin kurulmasında da geçerli olacaktır. Somut olayda, mirastan feragat sözleşmesi ölüme bağlı tasarruf şeklinde yapılması geçerlilik koşulu olup resmi şekil koşuluna uyulmadan yapılan sözleşmenin hukuken geçerliliği bulunmadığından iptali de söz konusu değildir. Türk Medeni Kanununun 545. maddesinde belirtilen emredici kural nedeniyle geçerli bir mirastan feragat sözleşmesinden söz edilemez. Bu sebeple davanın reddine karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirmeyle davanın kabulüne karar verilmesi isabetsiz olmuş; bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı ... vekili ve bir kısım davalılar vekili temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA,.."

2-Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 27.03.2019 Tarih  2016/8822 E. , 2019/2813 K.

"...Mirastan feragat sözleşmesi (TMK. md. 528), miras sözleşmesinin bir çeşidi olduğundan, resmi vasiyetname şeklinde yapılması zorunludur. (TMK. md. 545 ve Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kanunu 11.02.1959 tarih, 16/14 sayılı kararı ). Türk Medeni Kanunu m. 536’da yer alan miras bırakanın altsoy kan hısımlarının resmî vasiyetnamenin düzenlenmesine memur veya tanık olarak katılamayacağına ilişkin kural, mirastan feragat sözleşmesi için de geçerlidir. Miras bırakanın altsoyu olan davalı ..., davaya konu ... 1. Noterliğinin 25.02.2014 tarihli ve 04908 yevmiye sayılı düzenleme şeklinde mirastan feragat sözleşmesinde tanık olarak yer almıştır. Bu nedenle geçerli bir mirastan feragat sözleşmesinden söz edilemez. Ancak, davacı aynı mirastan feragat sözleşmesinde bütün miras hisselerinin tamamından murisi ...’dan aldığı 20.000TL bedel karşılığında feragat ettiğini, feragat bedeli olan 20.000TL’yi murisi ...’dan nakden ve defaten noterliğin haricinde aldığını ifade etmiştir. Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz (TMK m. 2). Edimlerin ifasından sonra davacının şekil eksikliğini ileri sürerek, gerçekleştirdiği hukuksal işlemin iptalini istemesi; Medeni Kanununun 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük ilkesine aykırıdır. Bu bakımdan; mahkemece şekil eksikliği nedeniyle iptal isteminin reddine karar verilmesi gerekirken; yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olmuş; bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA..."

• Sonuç

Mirastan feragat sözleşmesi, miras hukukunda önemli bir düzenlemedir. Bu sözleşme, mirasçılar arasında potansiyel anlaşmazlıkları önleyebilir ve miras bırakanın isteklerini gerçekleştirmede yardımcı olur. Ancak, sözleşmenin hukuka uygun bir şekilde düzenlenmesi ve tüm tarafların haklarının korunması büyük önem taşır. Mirasın reddi ve mirastan feragat sözleşmesi arasındaki farkları anlamak, bu süreçlerin doğru yönetilmesine katkıda bulunacaktır.