İhbar Tazminatı

İhbar Tazminatı

Giriş

İhbar tazminatı, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin sona ermesi durumunda ödenmesi gereken bir tazminat türüdür. Bu makalede, ihbar tazminatının ne olduğu, nasıl hesaplandığı, hangi durumlarda ödenmesi gerektiği ve hukuki boyutları hakkında detaylı bilgi bulacaksınız.

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde, işçi veya işverenin birbirlerine bildirim süresine uymadan işten ayrılmaları veya çıkarmaları durumunda ödenmesi gereken tazminattır. İş Kanunu'na göre, işçi veya işverenin, iş sözleşmesini feshetmek istediğinde belirli bir süre önceden karşı tarafa bildirimde bulunması gerekmektedir.

İhbar Süresi Nedir?

İhbar süresi, işçi veya işverenin iş sözleşmesini sona erdirmek istediğinde karşı tarafa vermesi gereken süreyi ifade eder. Bu süreler İş Kanunu'nda şu şekilde belirlenmiştir:

• 6 aydan az çalışan işçi için: 2 hafta

• 6 aydan 1.5 yıla kadar çalışan işçi için: 4 hafta

• 1.5 yıldan 3 yıla kadar çalışan işçi için: 6 hafta

• 3 yıldan fazla çalışan işçi için: 8 hafta

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı hesaplanırken, işçinin brüt maaşı ve çalıştığı süre dikkate alınır. İşte örnek bir ihbar tazminatı hesaplama yöntemi:

1.ADIM:  Brüt Maaşı Belirleyin

İşçinin aylık brüt maaşı, ikramiyeler, primler ve diğer ek ödemeler dahil edilerek hesaplanır.

2.ADIM: İhbar Süresini Belirleyin

İşçinin çalışma süresine göre yukarıda belirtilen ihbar sürelerinden hangisinin uygulanacağını belirleyin.

3.ADIM: İhbar Tazminatını Hesaplayın

Brüt maaş ile ihbar süresini çarparak ihbar tazminatını hesaplayabilirsiniz.

• Örneğin, 1 yıl 2 ay çalışmış ve aylık brüt maaşı 4000 TL olan bir işçinin ihbar tazminatı şu şekilde hesaplanır:

- İhbar süresi: 4 hafta (1 ay)

- İhbar tazminatı: 4000 TL (1 aylık brüt maaş)

Hangi Durumlarda İhbar Tazminatı Ödenir?

İhbar tazminatının ödenmesi gereken durumlar şu şekildedir:

• İşverenin İhbar Süresine Uymadan İşçiyi İşten Çıkarması

Eğer işveren, işçiyi ihbar süresine uymadan işten çıkarırsa, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

• İşçinin İhbar Süresine Uymadan İşten Ayrılması

İşçi, ihbar süresine uymadan işten ayrılırsa, işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

• Mazeretli Fesih Durumları

İşçi, iş yerindeki sağlık sorunları veya ahlaki sebepler gibi mazeretlerle iş sözleşmesini feshederse ihbar tazminatı talep edebilir.

• İşverenin Haklı Sebeplerle Fesih Durumları

İşveren, işçinin ahlaki veya iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle iş sözleşmesini feshederse ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir.

İhbar Tazminatı Davası

İhbar tazminatı ödenmemesi durumunda, işçi veya işveren iş mahkemesine başvurarak dava açabilir. İşte ihbar tazminatı davası süreci hakkında bilmeniz gerekenler:

• Dava Açma Süresi

İhbar tazminatı talebi, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıl içinde yapılmalıdır.

• Dava Süreci

İşçi veya işveren, ihbar tazminatı talebiyle iş mahkemesine başvurur. Mahkeme, iş sözleşmesinin feshedilme nedenini ve ihbar tazminatının hesaplanmasını değerlendirir.

• Mahkeme Kararı ve İcra

Mahkeme, işçinin veya işverenin haklı olduğuna karar verirse, ihbar tazminatının ödenmesine hükmeder. Kararın ardından ödeme yapılmazsa, icra yoluyla tahsilat yapılabilir.

İhbar Tazminatı ve Kıdem Tazminatı Arasındaki Farklar

İhbar tazminatı ile kıdem tazminatı arasındaki farklar şu şekildedir:

• Tanım

- İhbar Tazminatı: İş sözleşmesinin feshi halinde, ihbar süresine uyulmadan yapılan fesihlerde ödenen tazminattır.

- Kıdem Tazminatı: İşçinin, belirli bir süre çalışması karşılığında iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işverenden talep edebileceği tazminattır.

• Hesaplama

- İhbar Tazminatı: Brüt maaş ve ihbar süresi dikkate alınarak hesaplanır.

- Kıdem Tazminatı: İşçinin çalıştığı süre ve brüt maaş dikkate alınarak hesaplanır. Her bir yıllık çalışma için 30 günlük brüt maaş üzerinden hesaplama yapılır.

• Ödeme Durumları

- İhbar Tazminatı: İşçinin veya işverenin ihbar süresine uymaması durumunda ödenir.

- Kıdem Tazminatı: İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda belirli koşullar altında ödenir.

İhbar Tazminatı ve Vergi

İhbar tazminatı, gelir vergisine tabidir. İşveren, ihbar tazminatı ödemesini yaparken, gelir vergisini kesip ilgili vergi dairesine ödemekle yükümlüdür.

İhbar Tazminatı İle İlgili Yargıtay Kararları

İhbar tazminatı ile ilgili Yargıtay kararları, işçilerin ve işverenlerin haklarını koruma altına almayı amaçlar. Bu kararlar, ihbar tazminatının doğru ve adil bir şekilde hesaplanması ve ödenmesi konusunda yol göstericidir.

Örnek Yargıtay Kararları

 1- Yargıtay 9.H.D.  01.03.2018 Tarih 2018/1780 Esas 2018/4730 Karar 

İHBAR TAZMİNATI İSTEMİ ( Taraflar Arasında İş İlişkisinin İşçinin İstifası İle Sona Erip Ermediği Konusunda Uyuşmazlık Bulunduğu - Davalı İşçinin Belirsiz Süreli İş Sözleşmesini Haklı Bir Neden Olmaksızın ve Usulüne Uygun İhbar Öneli Tanımadan Sona Erdirdiği/İstifa Dilekçesinin Hile Tehdit veya İkrah Yoluyla İmzalatıldığının Davalı Tarafından İspat Edilemediği - Davalının İstifa İradesine Değer Verilerek Davacı İşverenin İhbar Tazminatı Talep Etmekte Haklı Olduğu Sonucuna Varıldığı )

"...Dosyadaki mevcut delil durumu itibariyle, davalı işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun ihbar öneli tanımadan sona erdirdiği, istifa dilekçesinin hile, tehdit veya ikrah yoluyla imzalatıldığının da davalı tarafından ispat edilemediği, yargılama sırasında davalının ileri sürdüğü sebeplerin soyut istifayı haklı çıkarmaya yönelik olduğu anlaşıldığından, davalının istifa iradesine değer verilerek davacı işverenin ihbar tazminatı talep etmekte haklı olduğu sonucuna varılmıştır. Buna göre davacının ihbar tazminatı talebinin kabulü yerine, yerinde olmayan gerekçelerle reddine karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir..."

2-Yargıtay 9.H.D. 21.01.2022 Tarih 2023/576 Esas 2023/1265 Karar

İHBAR TAZMİNATI İSTEMİ

"...İhbar tazminatı iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. Yine işçinin mülga  1475 sayılı İş Kanunun 14.maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez...."

## Sonuç

İhbar tazminatı, işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin adil bir şekilde sona erdirilmesi için önemli bir düzenlemedir. İş Kanunu'na uygun hareket ederek, hem işçiler hem de işverenler haklarını koruyabilir ve olası hukuki sorunların önüne geçebilirler. Bu makalede, ihbar tazminatının ne olduğu, nasıl hesaplandığı, hangi durumlarda ödenmesi gerektiği ve hukuki boyutları hakkında detaylı bilgi sunduk. İhbar tazminatı ile ilgili daha fazla bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız, iş hukuku alanında uzman bir avukata danışabilirsiniz.